Chociaż rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) odgrywa kluczową rolę w realizacji transformacji energetycznej, równie istotne jest zapewnienie mocy dyspozycyjnych, które pozwolą na stabilizację systemu w warunkach zmiennej generacji i zapotrzebowania. Według Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE) potrzeby w zakresie mocy dyspozycyjnych wynoszą 12–18 GW. Niestety, dziewiąta aukcja rynku mocy, obejmująca rok dostaw 2029, nie przyniosła oczekiwanych inwestycji w nowe duże jednostki gazowe, co wskazuje na konieczność reformy mechanizmu wsparcia.
W dziewiątej aukcji rynku mocy zapotrzebowanie ustalono na poziomie 5424 MW, ale dzięki nadwyżce ofert i konkurencji cenowej zakontraktowano 8053,6 MW. Cena zakontraktowanej mocy wyniosła 264,90 zł/kW/rok, znacznie poniżej maksymalnej ceny określonej na 536,80 zł/kW/rok. Najwięcej kontraktów uzyskały magazyny energii, które zabezpieczyły 2,5 GW mocy, potwierdzając ich rosnące znaczenie w stabilizacji systemu. Inne zakontraktowane moce obejmowały elektrownie wodne (1,3 GW), jednostki DSR (1,1 GW) oraz technologie gazowe (917 MW), z czego większość dotyczyła istniejących jednostek.
Pomimo zapowiedzi budowy nowych bloków gazowo-parowych, takich jak projekty Enei w Kozienicach i Energi w Gdańsku, nie udało się zakontraktować tych jednostek w ramach aukcji. Główną barierą okazały się wysokie koszty inwestycyjne, szacowane na 4,6 mln zł/MW, które przewyższają poziom cen osiąganych w aukcjach. W tej sytuacji PGE Energia Ciepła postawiła na elastyczne silniki gazowe, które zdobyły kontrakty na 45 MW i zostaną zainstalowane w Gdyni oraz Krakowie. Te jednostki, zdolne do szybkiego uruchamiania i dynamicznego dostosowywania mocy, są kluczowe dla bilansowania systemu przy rosnącym udziale OZE.
Forum Energii wskazuje, że obecny model rynku mocy, zaakceptowany przez Komisję Europejską na 10 lat, nie odpowiada w pełni na potrzeby systemu elektroenergetycznego. Jednolity mechanizm wsparcia sprzyja tańszym technologiom, takim jak magazyny energii, kosztem droższych, lecz kluczowych dla stabilności systemu mocy dyspozycyjnych. W 2029 roku, kiedy większość kontraktów dla jednostek węglowych wygaśnie, ryzyko niedoboru stabilnych mocy znacząco wzrośnie. Dlatego Forum Energii postuluje reformę rynku mocy, która uwzględni różnorodność technologii i ich specyficzne funkcje.
Wśród rekomendacji Forum Energii znajduje się wprowadzenie dwóch odrębnych kategorii aukcji: na moc dyspozycyjną, dedykowaną jednostkom zdolnym do długoterminowego dostarczania mocy, oraz na moc elastyczną, skierowaną do jednostek reagujących na krótkoterminowe wahania zapotrzebowania. Dodatkowo postuluje się obniżenie minimalnej mocy dostawców z 2 MW do 1 MW, wprowadzenie progresywnych kar za niedostarczenie mocy oraz umożliwienie udziału instalacji hybrydowych w aukcjach. Zdaniem Forum Energii, reforma rynku mocy jest niezbędna, aby Polska mogła skutecznie realizować cele dekarbonizacyjne, jednocześnie unikając destabilizacji systemu w obliczu dynamicznego wzrostu udziału odnawialnych źródeł energii. Przyjęcie nowych zasad pozwoliłoby na lepsze wykorzystanie różnorodnych technologii i zapewnienie stabilnych dostaw energii w nadchodzących dekadach.
Więcej informacji:
https://www.forum-energii.eu/9-aukcja-rynku-mocy